با قفلشدن چرخهاي خودرو علاوه بر اينكه كمترين مسافت تا توقف كامل بدست نميآيد، پايداري جانبي خودرو نيز از دست رفته و خودرو براحتي از مسير خود منحرف ميگردد. سيستمهاي ترمز ضد قفل تحت هر گونه شرايط جادهاي از قفل شدن چرخهاي خودرو جلوگيري ميكنند. با بكارگيري چنين سيستمي در خودرو يك راننده غير ماهر ميتواند بدون اينكه توجهي به شرايط جاده داشته باشد، پدال ترمز را فشار دهد و فشار سيال ترمز را بگونهاي تنظيم كند كه ضمن حداقل شدن مسافت توقف ، پايداري جانبي خودرو نيز حفظ گردد. سيستم ترمز يك سيستم غيرخطي و با پارامترهاي متغير با زمان ميباشد.چنين سيستمي را نميتوان با هر روشي بطور مطلوب كنترل كرد و نتايج بهينهاي را ارايه داد. از روشهاي مناسب در رابطه با كنترل سيستم مذكور ميتوان به روشهاي كنترل هوشمند اشاره نمود. از جمله روشهاي كنترل هوشمند كنترل فازي و كنترل عصبي هستند كه نتايج مطلوبي را ارايه ميدهند.اگر شما همرانندگی در روزهای برفی و بارانی را تجربه کرده ايد ، حتما" به خوبی می دانيد هدايتخودرو در جاده های لغزنده بخصوص زمان توقفهای ناگهانی ، تا چه حد مشکل و دردسر سازو البته در بسياری از موارد ؛ غير ممکن است . در چنين مواقعی به دليل قفل شدن چرخها، خودرو بر سطح لغزنده خيابان همچنان به حرکت ادامه می دهد ، به طوريکه علاوه برافزايش زمان توقف ، کنترل ان نيز بسيار مشکل خواهد شد.آمار هم نشان می دهد بخشعمده ای از تصادفات جاده ای مربوط به همين نقص فنی در سيستم ترمزهاست. تلاش متخصصانبرای رفع اين نقيصه ، منجر به پديد امدن ترمزهای ضد قفل يا همان سيستم معروف ABS شده است ، ترمزهايی که به دليل عملکرد منحصر به فرد و کارايیبالای خود ، به سرعت جايگزين سيستم های رايج امروزی می شوند و پيش بينی می شود تاچند سال آينده شاهد به کارگيری انها در بيشتر وسايل نقليه باشيم.قبل از این که درباره ترمز های ABS بحث کنیم بهتر است کمی درباره قوانین حرکت بحث کنیم.هنگامی که سطحی روی سطحی کشیده می شود بین دو سطح نیرویی مخالف حرکت است که به آن نیروی اصطکاک لغزشی گفته می شود.در موقع ترمز گرفتن این اصطکاک سطح جاده با لاستیک خودرو است که باعث متوقف شدن خودرومی شود.این نوع اصطکاک را اصطکاک غلتشی می نامند. نیروی مقاوم اصطکاک غلتشی بیشتر از نیروی مقاوم تولید شده در اصطکاک لغزشی می باشد و این مهمترین امر در طراحی ترمز های ABS است.در اين مقاله ابتدا چند روش كنترلي در رابطه با سيستم ترمز ضد قفل مورد بررسي قرار ميگيرد. سپس يك كنترل كننده فازي كه داراي قابليت تطبيق است طراحي ميشود. قابليت تطبيق كنترلشده باعث بهبود پاسخ سيستم به ازاي شرايط مختلف كاري ميگردد. نتايج شبيهسازي مزاياي روش بكار رفته را در مقايسه با روشهاي ديگر نشان ميدهد
ترمزABS چیست؟
نگه داشتن خودرو در مواقع اضطراریکار بسیار سختی است. سیستم ضد بلوکه همانند یک سیستم عصبی در این گونه موارد واردعمل میشه. در حقیقت در سطوح لغزنده رانندگان حرفه ای هم نمی توانند بدون ترمز ABS مثل رانندگان آماتور باترمزهای ABS خودروی خود رامتوقف کنند.عملکرد ترمز ABS بسیار ساده است. وقتی شما روی یخ رانندگیمیکنید اگر به آرامی ترمز کنید بخوبی متوقف میشوید. اگر ترمز شدید بگیرید ممکن استچندین متر لیز بخورید ضمن اینکه کنترل خودرو از دستانتان خارج میشود .ممکن است باخودرو های دیگر تصادف کنید. یکی از روشهایی که رانندگان ماهر استفاده میکنند ایناست که وقتی ترمز را روی یخ فشار میدهند مواظب این هستند که چرخها قفل نکنند بمحضاینکه این عمل اتفاق افتاد لحظه ای پا را از روی ترمز بر میدارند. سیستم ABS این کار را برای شما بطوراتوماتیک انجام میدهد. در نتیجه زمان توقف کوتاه تر میشود و دیگر اینکه در هنگامترمز شما توانائی هدایت ماشین بوسیله فرمان خودرو را داریدسیستم ABSترکیبی از سیستم های الکترونیکی و هیدرولیکی است که مانع از قفل شدن چرخها می شود .سیستم ABS (Anti-lock Brake System) تشکیل شده از سنسورهای اندازه گیر سرعت چرخها (wheelspeed sensors) و واحد کنترل هیدرولیکی(HCU) و یک واحد کنترل الکترونیکی (ECU) .در هنگام گرفتن ترمز سنسورهای هر چرخ تعداد دوران هر چرخ در دقیقه ( سرعت چرخشی چرخ)را به ECU منتقل می کنند و اگرECUتشخیص داد که دور یکی از چرخها از بقیه از حد مجاز کمتر باشد به سوپاپ سولنوئیدsolenoid دستور باز شدن می دهد که امر باعث افت فشار روغن در پمپ آن چرخ می شود و در نتیجه نیروی ترمز در چرخ کمتر شده و چرخ از حالت قفل شدن رها می شود. این عمل تا هنگامی ادامه پیدا ی کند که دور چرخ مورد نظر با بقیه چرخ ها یکی شود.به دلیل پیچیدگی سیستم ، یک دستگاه تست خودکار«self-test»در هنگام روشن شدن موتور وضعیت را چک کرده و در صورت پیدا نشدن عیبی چراغ اخطار سیستم ضد قفل و چراغ ترمز ها خاموش می شود.اگر یکی از اجزاء سیستم دچار اختلال شود چراغ های اخطار به سرعت روشن خواهند شد . اگر چراغضد قفل Anti-Lock روشن شود به این معنی است که یکی از اجزاء و این سیستم خراب شده اند ولی خودرو توان ترمز را دارد.اگر هر دو چراغ اخطار « Anti-Lockو ترمز » روشن شوند یعنی وضعیت بحرانی و خودرو توان ترمز کردن خود را به طور کلی از دست داده است « یا خیلی کاهش یافته ».